AYM'den Erdoğan'a sınırlama: Rektör atayamaz, MB Başkanı değiştiremez

AYM, CHP'nin başvurusundan 6 yıl sonra 703 sayılı KHK'nın bazı hükümlerini iptal etti. Cumhurbaşkanı'nın rektör atama ve görev süresi dolmadan Merkez Bankası Başkanı değiştirme yetkisi iptal edildi.

Anayasa Mahkemesi (AYM), CHP'nin 703 sayılı KHK'nın bazı maddelerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle açtığı davayı 6 yıl sonra karara bağladı. Yüksek mahkeme, 2018 tarihli 703 sayılı Anayasa'da Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin bazı hükümlerini iptal etti. Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkanını görev süresi dolmadan değiştirme yetkisini iptal etti. Kararla 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) 151. maddesinin (h) ve (j) bentlerinin Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmedildi. REKTÖR ATAMALARI Anayasa Mahkemesi, rektör atamalarına ilişkin KHK hükmünün iptaline karar verdi ve iptal kararın bugünden itibaren 12 ay sonra yürürlüğe girmesine de karar verdi. Mahkemenin iptal gerekçesinde, şu değerlendirme yapıldı: "Dava konusu kuralla YÖK'ün rektör atama sürecinde; devlet üniversiteleri yönünden aday gösterme, vakıf üniversiteleri yönünden mütevelli heyetinin teklifine olumlu görüş verme şeklindeki rolüne son verilmek suretiyle rektör atama usulü değiştirilmiş ayrıca atanma şartları, görev süresi gibi rektör atanmasına ilişkin hükümler madde metninden çıkarılmıştır. Devlet üniversitelerine rektör atanma şartlarında değişiklik öngören kural, Anayasa'nın İkinci Kısmı'nın Dördüncü Bölümü'nde yer alan kamu hizmetlerine girme hakkına ilişkin düzenleme içerdiğinden Anayasa'nın mülga 91. maddesi uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kalmaktadır. Bu karar doğrultusunda yasama organının yeni bir yasal düzenleme yapması gerekiyor. Cumhurbaşkanı'nın iptal edilen hükme dayanarak yaptığı atamalar geçerliliğini koruyacak." Buna göre, AYM, "Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçe kaymakamlıklarında ayrıca dernekler birimi oluşturulamayacağı" yönündeki düzenlemeyi de Anayasa'da yapılan değişikliklere uyum sağlamak amacı taşımadığından iptal etti. TRT GENEL MÜDÜRÜ'NE ‘EN YÜKSEK AYLIK’ DÜZENLEMESİ İPTAL TRT Genel Müdürüne en yüksek devlet memuru aylık ve sözleşme ücreti ödenmesine ilişkin düzenleme, 9 ay sonra yürürlüğe girmek üzere Yüksek Mahkemece iptal edildi. Mali ve sosyal haklara ilişkin düzenlemelerin, Anayasa'da yer alan "mülkiyet hakkına ilişkin" olduğu ifade edilen kararda, bu konuda KHK ile düzenleneme yapılamayacağı kaydedildi. 112'YE ASILSIZ İHBARA VERİLEN CEZAYA İPTAL Yüksek Mahkeme, 112 Acil Çağrı Merkezi'ni arayarak asılsız ihbarda bulunanlara valilikler tarafından 250 lira ceza verilmesi, eylemin tekrarlanması halinde cezanın iki katı kadar uygulanması düzenlemesinin de iptaline karar verdi. Düzenlemenin KHK ile düzenlenemeyecek konular kapsamında olduğunu tespit eden AYM, iptal kararının 12 ay sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırdı. Milli Mayın Faaliyet Merkezi Başkanlığı'nca mayın faaliyetlerine ilişkin yapılacak mal ve hizmet alımlarına ilişkin düzenleme ve bu kapsamdaki her türlü araç, makine, teçhizat ve mayın aramak üzere eğitilmiş hayvanların alımında gümrük vergilerinden muafiyet getiren düzenleme de KHK ile düzenlenemeyecek konular kapsamında olduğu gerekçesiyle Anayasa'ya aykırı bulundu. "Cumhurbaşkanınca atanan İdari İşler Başkanlığı personeli hakkında kamu görevine atanma için yaş haddini 65 yaş olarak düzenleyen 5434 sayılı Kanun'un 40. maddesinin uygulanmayacağı"na ilişkin düzenleme de iptal edildi. Anayasa'nın 70. maddesinde, her vatandaşın kamu hizmetlerine girme hakkına sahip olduğu, hizmete alınmada görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayrım gözetilemeyeceğinin kurala bağlandığı anlatılan gerekçede, kamu hizmetine girme hakkına ilişkin KHK ile düzenleme yapılmasının mümkün olmadığı vurgulandı. Cumhurbaşkanı tarafından atanan İdari İşler Başkanlığı personeli için belirtilen yaş sınırını ortadan kaldıran kuralın, kamu hizmetlerine girme hakkına ilişkin bir düzenleme öngördüğünden Anayasa'nın mülga 91. maddesi uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alan içinde kaldığı belirtildi. Subayların terfiye hak kazanabilmek için her rütbede beklenecek sürelerinin Cumhurbaşkanı tarafından uzatılabilmesi ve kısaltılabilmesine ilişkin düzenleme de KHK çıkarma yetkisinin amaç ve kapsamı içinde değerlendirilmeyerek, 12 ay sonra yürürlüğe girmek üzere iptal edildi. Yüksek Mahkeme, "vali yardımcılarının en az 6 yıl kaymakamlık görevinde bulunmuş ve bu hizmetin 2 yılını Doğuda geçirmiş olanlardan atanabileceği"ne ilişkin düzenleme ile "Valilerin İçişleri Bakanlığının inhası, Bakanlar Kurulunun kararı ve Cumhurbaşkanı'nın tasdiki ile tayin olunacağı" yönündeki düzenlemenin, 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yürürlükten kaldırılmasını da Anayasa'ya aykırı buldu. Gerekçede, kuralların, Anayasa'da yapılan değişikliklere uyum sağlamak amacı taşımadığından Anayasa'nın mülga 91. maddesi uyarınca verilen KHK çıkarma yetkisinin amaç ve kapsamı içinde değerlendirilemeyeceği bildirildi. ÖZGÜR ÖZEL'DEN AÇIKLAMA: SAYIN ERDOĞAN YAPTIĞINIZ HER ŞEYİ ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL ETTİ CHP lideri Özgür Özel kararlara ilişkin partisin grup toplantısında konuştu. Özel, "Anayasa'ya aykırı kanun, kanun hükmünde kararname varsa, görev CHP'nindir. Bu rejim 16 Nisan referandumunda başladı. İlk yapılacak seçimde yetki kanunu çıkarıldı. 60 gün içinde inceledik, tuğla gibi başvuru yaptık. Bizim 60 günde iddia ettiğimiz aykırılıkları AYM 6 yılda inceledi. AYM kararı, belediyelerin Cumhurbaşkanlığı kararıyla kurulmasından Adalet Bakanı'nın HSK'de görev almasına, TRT'ye taşınmazların devredilmesine, özel şirket kurmasına, Merkez Bankası Başkanı'nın atanması düzenlemesini iptal etti. Huzur hakkı, ek gösterge, Yargıtay'ın yapısı, Gençlik ve Spor Bakanlığı'nın mülklerinin devri, TRT'ye arsa tahsisi, BTK'nin yapısı, Bakan müşavirlerinin atanması, HSK'nin yapısına dayanak teşkil eden tüm düzenlemeler, ne kadar kurum varsa Ekonomik Sosyal Konsey dahil, RTÜK Genel Müdürü'nün maaşı dahil, RTÜK'ün şirket kurmasına kadar devlette yaptıkları her şeyi iptal etti. 1 yıl da zaman verdi. Dün akşam itibarıyla Türkiye Cumhuriyeti'nin kolonları kesiktir, temeli kumdandır, devleti sakatlamışlardır. AK Parti ile MHP'nin anayasa tanımazlığı buna sebeptir. Sayın Erdoğan yaptığınız her şeyi Anayasa Mahkemesi iptal etti" dedi. (HABER MERKEZİ)