Diyarbakır’da suça geçit vermeyen bir efsane: Cenneh Qado

Diyarbakır’ın Saraykapı Mahallesi’nde doğan ve adıyla efsaneye dönüşen Cenneh Qado, hem korku hem de adaletin simgesi oldu.

1938 yılında Diyarbakır’ın tarihî semtlerinden Arbedaş Mahallesi’nde dünyaya gelen Cenneh Qado, sadece bir mahalle sakini değil, adeta sokakların yazılmamış yasasını uygulayan bir figürdü. Gerçek adıyla belki çok az kişi tanırdı ama “Cenneh Qado” ismi, kentin dar sokaklarında yıllar boyunca fısıltıyla dolaştı. Lakabını dövüş sopasından aldı “Cenneh” adı verilen dövüş sopasını ustalıkla kullanmasıyla tanınan Qado, bu özel yeteneğiyle hem saygı hem de korku uyandıran bir isme dönüştü. “Cenneh Qado” lakabı, sadece fiziksel gücü değil, aynı zamanda otoriteyi ve caydırıcılığı temsil etmeye başladı. Her zaman şık, her zaman ciddi Takım elbise ve ipek gömlek giymeyi alışkanlık haline getiren Qado, dış görünüşüne verdiği önemle de çevresindekilerden ayrılırdı. Kürtçe konuşmayı tercih eden ve köklerine sıkı sıkıya bağlı olan bu adam, aynı zamanda Diyarbakır’ın mahalle kültürünü de yansıtan bir figürdü. Resmî ünvanı yoktu, ama herkes onu tanırdı Hiçbir resmî sıfatı olmamasına rağmen, yaşadığı sokaklarda adeta bir bekçi gibi görev yapan Qado, mahallede düzenin bozulmasına izin vermezdi. Onun varlığı, hırsızların, gaspçıların ve suça eğilimli kişilerin uzak durmasını sağlardı. Adı, suçlular için caydırıcı bir gölgeye dönüşmüştü. Adaletli ve merhametli bir dövüşçü Cenneh Qado, yalnızca dövüşen biri değildi. Onun kavgaları adalet içindi. Dövdüğü kişiyi hastaneye kendi elleriyle götürecek kadar vicdanlı, kavga ettiği kişiyle tokalaşacak kadar olgundu. Mahalle halkı için o, şiddetin değil adaletin simgesiydi. Suça karşı sertti, ama insanlıktan ödün vermezdi. Bir halk kahramanı olarak hafızalara kazındı Qado, mahallede yaşayanlar için sadece bir “mahalle abisi” değil, bir güvenlik duygusu, bir sessiz denge unsuruydu. Onun ismi zamanla efsaneye dönüştü. Diyarbakır sokaklarında hâlâ anlatılan hikâyelerle yaşıyor; her yeni nesle, “Bir zamanlar Cenneh Qado vardı” denilerek aktarılıyor.